Γράφει και φωτογραφίζει ο Σταύρος Μαρινάκης

Οι βασιλιάδες στο ζωικό βασίλειο είναι ευρέως γνωστοί και θαυμαστοί! Το λιοντάρι στην ζούγκλα, ο αετός στους αιθέρες… Στο νερό όμως, υπάρχει βασιλιάς; Υπάρχει και είναι ένα ψάρι του Αμαζονίου, κοινώς αποδεκτό από όλους τους ενυδρειόφιλους – παγκοσμίως – ως «βασιλιάς» … ο βασιλιάς του ενυδρείου, ο δίσκος! Δεν μοιάζει ακριβώς με τους βασιλιάδες που αναφέραμε, αλλά με την αρχοντική, αργή του κίνηση, σε συνδυασμό με το σχήμα του και τα χρώματά του, και γενικά τη μεγαλοπρέπειά του, κρατάει το σκήπτρο από την πρώτη κιόλας στιγμή που ανακαλύφθηκε. Αυτό συνέβη το 1832 από τον Αυστριακό εξερευνητή J.B. Natterer, και η βασιλεία του δίσκου άρχισε να εδραιώνεται σε όλο τον κόσμο 100 περίπου χρόνια αργότερα, όταν και άρχισαν να εισάγονται στην Ευρώπη για να κοσμήσουν τις πρώτες συλλογές τροπικών ψαριών.

Τα είδη και οι συνθήκες διαβίωσης στη φύση
Τα είδη δίσκων που υπάρχουν στη φύση είναι τρία:

• Symphysodon discus Heckel, 1840 (The Heckel Discus)
• Symphysodon aequifasciatus Pellegrin, 1904 (The Green Discus)
• Symphsodon halandri Schultz, 1960 (The Brown & The Blue Discus)

Οι δίσκοι Heckel ζουν σε βιότοπους με μαύρο νερό στους ποταμούς Rio Negro, Rio Urubu και Rio Japatu καθώς και σε χαμηλότερο τμήμα του Rio Nhamunda και στο Rio Trobetas.

Οι «πράσινοι» δίσκοι ζούν στην περιοχή Coari του Rio Uruco και στο χαμηλότερο τμήμα του Rio Japura στην Κολομβία και στο Περού, καθώς και στην περιοχή Tefe του Rio Putumayo.

Οι «καφέ» και «μπλε» δίσκοι είναι η μεγαλύτερη κατηγορία και ζουν σε πολλούς ποταμούς και περιοχές του Αμαζονίου.

Οι χημικές παράμετροι του νερού δεν είναι ίδιες σε όλες αυτές τις περιοχές, αλλά σε γενικές γραμμές το νερό είναι σκουρόχρωμο, με θερμοκρασίες (ανάλογα την εποχή του χρόνου και την περιοχή) από 26 ως 30οC, εξαιρετικά μαλακό, με πολύ μικρή αγωγιμότητα ως και 10μS/cm, και σε κάθε περίπτωση όξινο. Το pH κυμαίνεται, ανάλογα με την περιοχή, από 4 ως 6.5. Οι δίσκοι σχηματίζουν μεγάλα κοπάδια και συνήθως κινούνται σε περιοχές όπου η ροή του νερού είναι αργή. Στην διατροφή τους μπορούμε να τους χαρακτηρίσουμε μικροθηρευτές γιατί τρέφονται με ασπόνδυλα, λάρβες εντόμων, σκουλήκια και σπανιότερα με μικρά ψάρια. Εποχιακά τρέφονται και με φρούτα που πέφτουν από τα δέντρα.

Δίσκοι εκτροφής
Οι δίσκοι που θα συναντήσετε σε ενυδρειακά καταστήματα, δεν έχουν και πολλές ομοιότητες με τους δίσκους στη φύση… Πιθανότατα θα προέρχονται από Ευρωπαίους ή Ασιάτες εκτροφείς!
Από τη δεκαετία του 60 όπου άρχισε να αναπτύσσεται το ενυδρειακό χόμπυ, πολλοί εκτροφείς έχουν αναπαράγει και διασταυρώσει άγριους δίσκους και έτσι εμφανίστηκαν με τον καιρό, νέοι δίσκοι (strains) με νέους χρωματισμούς (patterns) που δεν υπάρχουν στην φύση, οι λεγόμενοι δίσκοι εκτροφής. Τα strains των δίσκων εκτροφής είναι πάρα πολλά για να τα αναφέρουμε όλα εδώ, αλλά είναι και δύσκολο να πούμε τις ονομασίες τους, αφού κάθε εκτροφέας χρησιμοποιεί διαφορετικές ονομασίες.

Με τα χρόνια, οι εκτροφείς (αλλά και οι χομπίστες κατ’ επέκταση) τους μεγαλώνουν και τους διατηρούν σε νερά με διαφορετικές παραμέτρους από του Αμαζονίου.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι παράκαμψαν την φύση, απλά τα ψάρια αυτά μπορούν να ζήσουν και έτσι… με το νερό της βρύσης μας. Όσο για το ποιο νερό είναι το πιο κατάλληλο για τους δίσκους μας, αυτό μάλλον μας το υποδεικνύει η ίδια η φύση. Αυτή είναι μια προσωπική επιλογή του κάθε χομπίστα, που για τους δικούς του λόγους θα διαλέξει τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Μπορεί λοιπόν να «δημιουργήθηκε» με τα χρόνια αυτή η διαφορά ανάμεσα στους άγριους και στους δίσκους εκτροφής, αλλά υπάρχουν και ομοιότητες που παραμένουν. Οι δύο πιο σημαντικές είναι, πρώτον η καθαρότητα του νερού και δεύτερον ο σχηματισμός κοπαδιού! Αν μπορεί κανείς να έχει μεγάλο ενυδρείο και βέβαια ένα μεγάλο κοπάδι δίσκους, θα χαρεί στο έπακρο την μοναδική συμπεριφορά τους! Ειδικά όμως στο πρώτο, εκεί δεν υπάρχει άλλος δρόμος! Όλοι οι δίσκοι θέλουν καθαρό νερό, όσο πιο καθαρό γίνεται! Όλα αυτά θα τα αναλύσουμε εκτενέστερα παρακάτω.

Το μέγεθος του ενυδρείου
Είναι μια από τις περιπτώσεις όπου μπορούμε να πούμε ότι το μέγεθος μετράει! Διαλέξτε το μεγαλύτερο που μπορείτε να πάρετε στον διαθέσιμο χώρο σας. Η εμπειρία που έχει ο καθένας με τους δίσκους δεν είναι ανάλογη με το μέγεθος του ενυδρείου! Το αντίθετο μάλιστα, αν είστε αρχάριος στους δίσκους επιλέξτε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ενυδρείο, θα σας συγχωρήσει αρκετά «λάθη»… Αντίθετα, οι πιο έμπειροι, μπορούν να τους κρατούν σε μικρά ενυδρεία, αλλά και πάλι δεν θα τους χαρούν όσο θα μπορούσαν.
Για να μιλήσουμε και με αριθμούς, θα πρέπει κατ’ αρχήν να αποκλείσουμε τα ενυδρεία με χωρητικότητα κάτω από 180 λίτρα. Με δεδομένο ότι ο δίσκος είναι ψάρι που ζει σε κοπάδι, δεν μπορεί να χωρέσει ένα κοπάδι σε μικρότερο ενυδρείο.

Ένα καλό μέγεθος είναι τα 300 και τα 400 λίτρα, τα οποία υπάρχουν στο εμπόριο.

Θέρμανση
Οι δίσκοι ζουν σε ζεστά νερά ( 28-30oC) και αυτό πρέπει να κάνουμε και στο ενυδρείο μας. Η επιλογή του θερμαντήρα (εννοείτε με ενσωματωμένο θερμοστάτη) θα πρέπει να είναι ποιοτική και να αποφύγουμε προβλήματα με την σταθερή διατήρηση της θερμοκρασίας, αλλά και με το ρεύμα. Όσον αφορά τα Watt τώρα, θα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν, ότι μπορεί να χρειαστεί να ανεβάσουμε αρκετά την θερμοκρασία σε πιθανή εμφάνιση ασθένειας. Ο θερμαντήρας λοιπόν, θα πρέπει να έχει και αυτή τη δυνατότητα (να ανεβάζει πάνω από 32, ως και 34oC).Ένας εύκολος τρόπος (εμπειρικός) να διαλέξουμε το σωστό μέγεθος, είναι τα Watt του θερμαντήρα να είναι λίγο περισσότερα από τα λίτρα του ενυδρείου μας, π.χ. για ενυδρείο 400 λίτρων, τοποθετούμε έναν θερμαντήρα 600W ή 2 θερμαντήρες των 250W ή των 300W. Στην περίπτωση που βάλουμε 2 θερμαντήρες, θα ήταν χρήσιμος ένας ρυθμιστής θερμοκρασίας για να τους συγχρονίζει.

Χημεία νερού
Παραπάνω αναφερθήκαμε στις χημικές παραμέτρους του νερού στο οποίο ζουν οι δίσκοι στη φύση. Στα ενυδρεία τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Ώρες ατελείωτες πάνω από τα πληκτρολόγια, οι «δισκάδες», παγκοσμίως, διαφωνούν για το pH (αλλά και για τα λίτρα, για το πόσοι δίσκοι κλπ) και τις άλλες παραμέτρους. Αυτό το άρθρο δεν θα επιχειρήσει να πάρει τη μία ή την άλλη θέση, αλλά να ενημερώσει.
Αν θέλετε μαλακό και όξινο νερό, θα ήταν καλή επιλογή η αγορά μιας συσκευής «αντίστροφης όσμωσης». Αν πάλι, το νερό της βρύσης σας δεν είναι πολύ αλκαλικό και σκληρό (Ph<7.8-GH<15) τότε αρκεί ένα φίλτρο νερού στην παροχή.

Η επιλογή είναι δική σας, αλλά στις τιμές της αμμωνίας, των νιτρωδών και των νιτρικών αλάτων… δεν υπάρχει περιθώριο επιλογής. Εκεί όλοι συμφωνούν: πρέπει να είναι 0, με μια μικρή εξαίρεση τα νιτρικά άλατα, τα οποία όμως δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα 10-20mg/L. Τα φωσφορικά άλατα θα πρέπει και αυτά να είναι σε όσο το δυνατόν χαμηλότερη τιμή. Το χλώριο και ο χαλκός θα πρέπει να απουσιάζουν.

Το οξυγόνο θα πρέπει να είναι σε φυσιολογικά επίπεδα, γι’ αυτό μια αεραντλία με αερόπετρα, είναι απαραίτητα σ’ ένα δισκοενυδρείο.

Θα πρέπει να προμηθευτείτε μερικά τεστ για το νερό και συγκεκριμένα, για το pH, την ΚΗ, την GH, τα ΡΟ4, τα ΝΟ3, την ΝΗ3/ΝΗ4. Να θυμάστε ότι η σταθερότητα των τιμών σ’ένα ενυδρείο είναι πολύ σημαντική!

Φίλτρανση
Και εδώ δεν μπορούμε να κάνουμε βεβιασμένες κινήσεις. Η σωστή φίλτρανση του νερού είναι ζωτικής σημασίας για τους δίσκους, αφού δεν ανέχονται καθόλου την αμμωνία και τις υψηλές τιμές σε νιτρικά! Τα φίλτρα που θα χρησιμοποιήσουμε (και θα πρέπει να είναι δύο ή και περισσότερα, ανάλογα με τον όγκο του ενυδρείου) θα πρέπει να είναι ποιοτικά και θα πρέπει να υπολογίσουμε πόσες φορές θα φιλτράρουν το νερό μας μέσα σε μία ώρα. Το βέλτιστο είναι 3-5 φορές τα λίτρα μας, δηλαδή σ’ ένα 300άρι ενυδρείο πρέπει να επιλεγούν εξωτερικά φίλτρα με απόδοση 100 λίτρα ανά ώρα έως 1500 λίτρα ανά ώρα. Στο ένα μπορούμε να φιλτράρουμε το νερό μηχανικά (με σφουγγάρια δηλαδή) και στο δεύτερο βιολογικά (με κάποιο κεραμικό υλικό).
Μη χρησιμοποιείτε μόνιμα ενεργό άνθρακα στο φίλτρο γιατί θα αφαιρέσει και πολύτιμα συστατικά από το νερό!

Μπορείτε όμως να τον χρησιμοποιείτε νά ένα ή δύο μήνες, για λίγες ημέρες, τσι ώστε να αφαιρεί από το νερό διάφορες επιβλαβείς οργανικές ενώσεις!
Κάποια ενυδρεία έχουν ενσωματωμένο εσωτερικό φίλτρο, το οποίο μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε για μηχανική φίλτρανση ή και βιολογικη. Αν όμως πρόκειται για μικρό ενυδρείο (κάτω από 300 λίτρα) θα ήταν καλύτερο να το βγάλουμε και να βάλουμε αντί για αυτό ένα ακόμα εξωτερικό, έτσι ώστε να κερδίσουμε πολύτιμο χώρο για τα ψάρια! Ένα ακόμα σημαντικό κριτήριο για την αγορά τους είναι η ευκολία με την οποία ανοίγονται ώστε να καθαριστούν. Με εύχρηστα φίλτρα θα γλιτώσετε κόπο, αφού χρειάζονται τακτικό καθαρισμό (εβδομαδιαίο). Μη ξεχνάτε ότι τα υλικά τα ξεπλένουμε πάντα, μα πάντα με νερό ενυδρείου (από αυτό που θα πετάξουμε κατά την αλλαγή νερού) και ποτέ στην βρύση!

Αν τα ξεπλύνουμε στην βρύση, τα πολύτιμα νιτροποιητικά βακτήρια θα χαθούν, με ολέθριο αποτέλεσμα για το σύστημά μας…
Εναλλακτικά, αν έχετε μεγάλο ενυδρείο, μπορείτε να φτιάξετε ένα φίλτρο sump αντί για τα εξωτερικά φίλτρα, αλλά θα χρειαστείτε μια υπερχείλιση, μία αντλία και μια σωστή μελέτη για την όλη κατασκευή και λειτουργία, ώστε να δουλεύει απροβλημάτιστα. Αν δεν έχετε εμπειρία πάνω στον συγκεκριμένο τύπο φίλτρου, συμβουλευτείτε οπωσδήποτε κάποιον που έχει. Τα πλεονεκτήματά του είναι αρκετά, αν φτιαχτεί σωστά, όπως η χρησιμοποίηση μεγάλου όγκου υλικών, ο εύκολος καθαρισμός των υλικών και η οξυγόνωση του νερού.

Φιλτράρισμα του νερού της βρύσης
Ένα άλλο σημείο που αξίζει να δώσουμε προσοχή, είναι το φιλτράρισμα του νερού της βρύσης. Του νερού δηλαδή που θα χρησιμοποιούμε για τις αλλαγές. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα φίλτρο στερεών για τα σωματίδια και τα χώματα που υπάρχουν στο νερό και ένα φίλτρο ενεργού άνθρακα για την δέσμευση του χλωρίου (το οποίο είναι πολύ επιβλαβές για τους δίσκους) και άλλων βλαβερών χημικών ενώσεων.
Προσέξτε τα εξαρτήματα που θα χρησιμοποιήσετε μετά τη φίλτρανση, να μην είναι ορειχάλκινα (μπρούτζινα)!
Μπορείτε να βάλετε πλαστικά ή και ανοξείδωτα.

Αλλαγές νερού
Άλλη μία υψηλή απαίτηση των δίσκων… καθαρό νερό! Όσο καλή φίλτρανση κι αν έχουμε στο σύστημά μας, αυτό δεν παύει να είναι ένα κλειστό σύστημα, κι έτσι δεν σταματά να επιβαρύνεται με πολλές βλαβερές χημικές ενώσεις. Ο μόνος τρόπος για να έχουμε υγιείς δίσκους, είναι οι συχνές αλλαγές νερού. Η πρόταση των έμπειρων στην διατήρηση δίσκων αλλά και των εκτροφέων, είναι 3 αλλαγές εβδομαδιαίως της τάξης του 25%, για τα μικρότερα ενυδρεία και 2 αλλαγές εβδομαδιαίως για τα μεγαλύτερα.
Σκεφτείτε ότι οι εκτροφείς αλλάζουν ως και 100% ημερησίως! (όμως εδώ μιλάμε για ενυδρεία με υπερπληθυσμό και ελλιπή βιολογική φίλτρανση).

Οι συχνές αλλαγές λοιπόν, είναι απαραίτητες! Είναι όμως και κουραστικές… Μπορείτε να προβλέψετε να υπάρχει κοντά στο ενυδρείο μια παροχή νερού και μία αποχέτευση.
Με τις κατάλληλες συνδέσεις, ακόμα και αυτοματισμούς, οι αλλαγές νερού μπορούν να γίνονται πολύ πιο εύκολα!
Προσέξτε το χλώριο που έχει το νερό!
Αν δεν έχετε φίλτρο άνθρακα στην παροχή νερού, πρέπει να χρησιμοποιείτε αντιχλώριο σε κάθε αλλαγή νερού!

Στις αλλαγες, θα σας είναι προτιμότερο και χρήσιμο ένα βαρέλι προετοιμασίας του νερού! Οι δίσκοι είναι ευαίσθητοι στις μεγάλες και απότομες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας! Έτσι εκεί θα μαζεύετε το νερό που πρόκειται να βάλετε στο ενυδρείο και μπορείτε να το φέρνετε στην θερμοκρασία του ενυδρείου με έναν μικρό θερμαντήρα, ειδικά τους χειμερινούς μήνες που το νερό είναι παγωμένο. Ακόμα μπορείτε να το «μαλακώσετε» με τύρφη, αν θέλετε μαλακό νερό. Τέλος, με μία αντλία θα το οδηγείτε στο ενυδρείο.

Το σιφωνάρισμα του βυθού είναι απαραίτητο, αλλά όχι σε κάθε αλλαγή νερού, μόνο όταν διακρίνουμε αρκετά υπολείμματα. Με μια σκούπα βυθού, αυτό γίνεται αρκετά εύκολα.

Αντίστροφή όσμωση (α/ο)
Όσμωση είναι ο εμπλουτισμός του νερού με μεταλλικά στοιχεία και ιχνοστοιχεία (με απλά λόγια).

Αντίστροφη όσμωση είναι το αντίστροφο, ο απεμπλουτισμός δηλαδή. Μία συσκευή α/ο μπορεί να μας φανεί εξαιρετικά χρήσιμη σε περιοχές που το νερό της βρύσης είναι πολύ σκληρό ή σε όποιον χομπίστα θέλει να έχει σε μαλακό και όξινο νερό τους δίσκους του.

Η συσκευή α/ο περιλαμβάνεται από προφίλτρα στερεών και ενεργού άνθρακα και βέβαια από την μεμβράνη που συγκρατεί σχεδόν ότι υπάρχει στο νερό και μας δίνει απεσταγμένο νερό.

Το μεγάλο της πλεονέκτημα είναι ότι μας δίνει πεντακάθαρο νερό, απαλλαγμένο ακόμα και από βακτήρια και μικροοργανισμούς, αλλά έχει και ένα μεγάλο μειονέκτημα: αποβάλει σχεδόν το τριπλάσιο νερό από αυτό που παράγει! Το νερό που αποβάλει είναι σκληρότερο από της βρύσης, αλλά αν το μαζεύετε μπορείτε να το χρησιμοποιείτε σε ενυδρείο με κιχλίδες Αφρικής ή για το πότισμα του κήπου. Αν διαθέσετε μεγαλύτερο ποσό για α/ο, μπορείτε να πάρετε μια «οικολογική» που δεν αποβάλει μεγάλη ποσότητα νερού (αναλογία περίπου 1:1). Το κόστος της είναι υψηλότερο γιατί περιλαμβάνει 2 μεμβράνες και αντλία, αλλά με την αντλία καταφέρνει να παράγει περισσότερο καθαρό νερό σε συντομότερο χρονικό διάστημα, σε σχέση με μία απλή.

Το στήσιμο και η διακόσμηση
Πολλοί δισκάδες διατηρούν τα ψάρια τους σε γυμνές γυάλες ή με ελάχιστη διακόσμηση. Αυτή η τακτική βοηθάει πολύ σε περίπτωση που κάποιος έχει ένα κοπάδι μικρούς δίσκους και θέλει να τους μεγαλώσει, εστιάζοντας μόνο στο τάισμα και τις αλλαγές νερού. Όμως για ένα ενυδρείο στο σαλόνι με μεγάλους δίσκους, δεν είναι και το πιο όμορφο θέαμα. Από την άλλη μεριά, ένα φουλ φυτεμένο ενυδρείο θα δυσκολέψει την ζωή των δίσκων αλλά και την δική σας, αφού τα λιπάσματα και οι συχνές αλλαγές νερού θα δημιουργήσουν προβλήματα και στα φυτά και στους δίσκους. Είναι λοιπόν προτιμότερη μια πιο «βιοτοπική» προσέγγιση! Η λεπτή άσπρη άμμος, τα ξύλα, κάποια ξερά φύλλα και λίγα φυτά συμβατά με τις τιμές νερού που θα έχουμε διαμορφώσει, αρκούν για να προσομοιάσουμε μια μικρή γωνιά του Αμαζονίου. Ειδικά τα ξύλα, παίζουν έναν ιδιαίτερο ρόλο, αφ’ ενός για το σκούρο χρώμα και τις τανίνες που δίνουν στο νερό, και αφ’ ετέρου για τις κρυψώνες που θα σχηματίζουν προσφέροντας καταφύγιο στα ψάρια τις στιγμές που στρεσάρονται.

Φωτισμός
Οι δίσκοι στην φύση αποφεύγουν τα πολύ φωτεινά μέρη, και κάπως έτσι θα πρέπει να κινηθούμε και με τον φωτισμό του ενυδρείου. Υπάρχουν ενυδρειακές λάμπες φθορίου με σχετικά χαμηλά lumen, κατάλληλες για την περίπτωση.

Με τη χρήση ενός χρονοδιακόπτη, μπορείτε να επιλέξετε τις ώρες που θα ανοίγει ο φωτισμός αυτόματα. Γενικά δεν χρειάζονται παραπάνω από 10-11 ώρες φωτισμό. Αν κάποιος επιθυμεί, μπορεί να φτιάξει και φωτισμό με led. Με αυτή την τεχνολογία μερικοί χομπίστες έχουν προσομοιώσει την ανατολή-δύση με αυτοματισμούς και dimmer, αλλά και το νυχτερινό φως του φεγγαριού!

Διατροφή
Οι δίσκοι χρειάζονται ποικιλία στην διατροφή τους, πολλά θρεπτικά συστατικά και βιταμίνες. Μπορείτε να τους δίνετε τις έτοιμες τροφές του εμπορίου, που προορίζονται για δίσκους και υπάρχουν σε μορφή bits αλλά και σε flakes. Υπάρχουν επίσης και κατεψυγμένες τροφές από καρδιά μόσχου, bloodworms, mysis shrimps και brine shrimps. Είναι σημαντικό να βάλετε στην διατροφή τους το σκόρδο και την σπιρουλίνα, αλλά όχι σε καθημερινή βάση. Δύο φορές την εβδομάδα είναι αρκετό. Οι συχνότητες των γευμάτων είναι ανάλογες της ηλικίας τους. Αν μιλάμε για μικρούς δίσκους χρειάζονται πολλά γεύματα (4-6 ημερησίως). Αν μιλάμε για ενήλικους, 2-3 γεύματα είναι αρκετά. Αν ταΐζετε συχνά κατεψυγμένες τροφές, θα χρειαστείτε συχνότερες αλλαγές νερού και μην ξεχνάτε ακόμα δύο σημαντικές λεπτομέρειες: Τις κατεψυγμένες τροφές, τις ξεπαγώνουμε πριν ταΐσουμε γιατί διαφορετικά θα αυξηθούν τα φωσφορικά άλατα στο νερό, και τα bits τα μουλιάζουμε πριν το γεύμα γιατί οι δίσκοι είναι αρκετά λαίμαργοι και υπάρχει πιθανότητα δυσπεψίας.

Ασθένειες και στρες
Η τακτική παρατήρηση είναι απαραίτητη για να προλάβουμε κάποια ασθένεια που πιθανόν να εκδηλωθεί. Τα σημάδια που μπορούμε να δούμε είναι το υπερβολικό στρες, το πολύωρο κρύψιμο, το σκούρο χρώμα, τα κατεβασμένα πτερύγια, η έλλειψη όρεξης και τα λευκά κόπρανα.

Σε περίπτωση λοιπόν που δούμε κάτι ή κάποια από αυτά, ελέγχουμε αμέσως τις παραμέτρους του νερού, προετοιμάζουμε νερό για αλλαγή και ανάλογα με τα συμπτώματα συμβουλευόμαστε τον προμηθευτή μας ή κάποιον οδηγό για ασθένειες, ώστε να επιλέξουμε την κατάλληλη θεραπεία. Γενικά οι ασθένειες, όχι μόνο των δίσκων αλλά και όλων των τροπικών ψαριών, είναι ένα μεγάλο και ξεχωριστό κεφάλαιο που απαιτεί μεγαλύτερη ανάλυση και ένα ξεχωριστά αφιερωμένο άρθρο.

Επίλογος
Για να είμαστε ειλικρινείς, πρέπει να παραδεχτούμε ότι οι δίσκοι δεν είναι κατάλληλο ψάρι για έναν νεοεισερχόμενο χομπίστα στον κόσμο του ενυδρείου… Η φήμη που έχουν, του «δύσκολου» ψαριού, βασίζεται στις ιδιαίτερες απαιτήσεις για την διαβίωσή τους. Ισχύει όμως αυτή η φήμη; Η απάντηση είναι: Αναλόγως πως θα τους φερθούμε… Οι δίσκοι είναι «δύσκολα» ψάρια στην διατήρησή τους όταν εμείς την δυσκολεύουμε με λανθασμένες κινήσεις. Είναι πολύ πιθανό να αντιμετωπίσει κανείς πολλά προβλήματα, αν δεν παρέχει στους δίσκους του τις κατάλληλες συνθήκες, με αποτέλεσμα τα ψάρια να χάνονται εύκολα και ο κάτοχός τους να απογοητεύεται.

Όμως με την κατάλληλη βοήθεια και με τον εμπλουτισμό των γνώσεών μας, θα χαρούμε πραγματικά αυτό το μεγαλειώδες πλάσμα. Οι λάτρεις των δίσκων είναι αρκετά πιο οργανωμένοι τα τελευταία χρόνια και υπάρχουν αρκετά κλαμπ και διαδικτυακά φόρουμ, στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, με αποκλειστικό αντικείμενο τη διατήρησή τους! Οι γνώσεις, η εμπειρία και η βοήθεια που προσφέρουν ανιδιοτελώς, είναι πολύτιμες για τον αρχάριο!

Η διατήρηση των δίσκων είναι μια πρόκληση, αλλά ο ενθουσιασμός του «νέου δισκά» δεν φτάνει από μόνος του για να επιτευχθεί ο στόχος της καλής διαβίωσης και της μακροημέρευσης των δίσκων μας. Πριν λοιπόν αποφασίσουμε να ασχοληθούμε με τους βασιλιάδες, πρέπει πρώτα να ρωτήσουμε τον εαυτό μας: είμαστε έτοιμοι να τους φροντίσουμε και να τους παρέχουμε όσα χρειάζονται και όσα αξίζουν σε έναν βασιλιά;